Adaptasyon, bir doğal seçilim doğrultusunda özelliklerin evrimleşmesi durumuna verilen isimdir. Dolayısıyla, adaptif özelliklerin, canlıların mevcut ortam ile olan uyumunu arttırdığını söylemek mümkündür. Bu sayede hayatta kalma becerisini iyileştirilmesi de sağlanmaktadır. Peki adaptasyon nedir? Evrimsel adaptasyon nasıl ortaya çıkar?
Adaptasyon Nedir? Ortaya Çıkışı
Adaptasyon, esas itibari ile bakıldığında bir uyum başarısıdır. Uyum başarısının diğer birçok unsura bağlı olarak şekillendiğini söylemek mümkündür. Ancak ne olursa olsun pozitif seçilim baskısının, uyum başarısı oranı çerçevesinde şekillendiği bir gerçektir. Peki bu çerçevede ele alındığında adaptasyon nedir?
Adaptasyon, metnimizin önceki kısmında da ele aldığımız üzere uyum becerisi ile doğrudan ilişkilidir. Zaman geçtikçe ortamda bulunun şartların değiştiği bir gerçektir. Çünkü çevre, sürekli bir değişim ve gelişim hali içerisindedir. Ancak bu durumun beraberinde getirdiği bazı sonuçlar da vardır. Örneğin çevrenin değişmesi, o çevrede bulunan popülasyonun da değişmesini beraberinde getirir. Çünkü popülasyonun yaşamına devam edebilmesi için çevrenin yeni koşullarına uyum sağlayabilmesi gerekir.
Burada şu noktalara değinmekte fayda vardır;
- Adaptasyon, fiziksel özelliklerden başlayıp genlere yansımaz.
- Genler, mevcut mekanizmaları sebebi ile sürekli bir değişiklik içerisindedir.
- Bu değişiklik halinin popülasyon üzerindeki seçilim baskısı ile zorunlu bir ilişkisi yoktur. Seçilim baskısı olmadan da gen değişikliklerinin meydana gelmesi mümkündür.
- Genlerin sürekli değişimi, sürekli farklı varyantların ortaya çıkmasına sebep olur. Buna bir anne babadan olan çocukların birbirine benzemiyor olması örnek verilebilir.
- Ortaya çıkan çeşitli yeni bireyler “varyant”, “mutant” veya “çeşitler” olarak adlandırılır.
- Varyantların tamamı adaptif özellikte değildir. Kimileri adaptiftir, kimileri ise dezavantajlı konumdadır.
Evrimsel Adaptasyon Nasıl Ortaya Çıkar?
Yukarıda da ele alınmış olduğumuz üzere evrimsel adaptasyon, genlerin sürekli bir değişim hali içerisinde olması sonucunda ortaya çıkar. Genlerde başlayan uyum ya da farklılaşma süreci, varyantları, mutantları ortaya çıkartır.
“Adaptasyon nedir?” sorusuna cevap vermek amacı ile ele alınan bu metinde, şunu söylememiz mümkündür; bugün var olan özelliklerimiz, adaptif bir sürecin sonucudur. Öyle ki saçlarımızın varlığı, deri renklerimiz hatta 5 parmaklı oluşumuz dahil evrimsel adaptasyon sürecinin sonuçlarıdır.
Günümüzde ;
- Ahtapotların kuvvetli itiş üçlerinin,
- Palyaço balıklarının çift cinsiyetli olmasının,
- Baykuşların kusursuz görüşlerinin veya
- Yarasaların kulaklarının son derece hassas olmasının adaptasyon süreci ile bağdaştırılması mümkündür.