Fiyat artışları enflasyonun iyice istikrarsızlaştığı, alım gücünü aşındırdığı ve beklentileri erozyona uğrattığı bir ortamda gündemde kalmaya devam edecek görünüyor. Haziran ayına dair olarak da enflasyon istikrarsızlığına neden olan emtia fiyatları, ithalat fiyatları, döviz kurları ve bu artan maliyetlere bakılarak yapılan zamların etkisi enflasyon oranlarını yükseltecektir. Bu kapsamda, açıklanacak Haziran ayı enflasyonunda da yukarı seyrin devam etmesini ve yıllık bazda %76,9 oranına ulaşılmasını bekliyoruz. Tüketici fiyat enflasyonu Mayıs’ta %73,5 ile 24 yılın en yüksek seviyesine çıkarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası hedefinin neredeyse 15 katına ulaşmıştı. Buna karşın, hükümet ve ekonomi yönetiminin enflasyonu soğutmaya yardımcı olabilecek sıkılaştırmayı değil, büyüme hedeflerini ve yeni ekonomik model uygulamasını önceliklendirdikleri bir noktada faiz artırımını arzu etmedikleri görülüyor.
Merkez bankası nezdinde enflasyonun durdurulması için yeni bir politika hamlesini tetiklemesi mümkün görünmüyor. 2022’nin başından bu yana politika faiz oranı %14’te kalırken, enflasyona göre düzeltilmiş politika faizi %-59,5 oranında. Haziran ayında da beklenen enflasyon artışı ve buna karşı para politikasının kullanılmaması neticesinde negatif reel faiz etkisi daha da derinleşecek ve başlıca gelişen piyasalar arasında en düşük olmayı sürdürecektir.
Ukrayna’daki savaş Türkiye’nin enerji maliyetinin yükselmesine neden oldu. Bu artık Haziran ayı itibariyle faturalara yansımış olacak. Botaş, 1 Haziran’dan itibaren haneler için doğal gaz fiyatlarını %30 artırırken; EPDK, haneler için elektrik fiyatlarını %15 oranında artırdı. Enflasyon sepetinde konut kullanımına yönelik doğalgaz ücretinin ağırlığı %1,55 iken elektrik ücretinin ağırlığı ise %2,32. Doğalgaz mesken tarifesine gelen %30’luk zam Haziran enflasyonunu 0,46 puan etkileyecekken, elektrik mesken tarifesine gelen %15 zam ise 0,35 puan yukarı etki yapacaktır. Haziran ayında doğalgaz ve elektrik zamlarının yıllık enflasyona 0,81 puan katkı sağladığını tahmin ediyoruz. Sanayi tüketimine yönelik zam ile bundan ayrı tutulan elektrik üretimindeki zam üzerinden dolaylı maliyet etkilerini de hesaba kattığımızda toplam enflasyon etkisi bunun daha da üzerinde olacaktır. Hükümetin kira artışını %25 ile sınırlama kararının enflasyon etkisinin ise oldukça sınırlı olacağını düşünüyoruz.
Enflasyon beklentilerindeki bozulma devam etmektedir. Enflasyondaki istikrarsızlık ve oynaklık 12-24 ay gibi gelecek beklentilerini de etkiliyor. Piyasa enflasyon beklentileri iki yıl sonrasında Merkez Bankası’nın hedefinin dört katından fazla TÜFE artışlarına işaret ediyor. Merkez bankası, yılsonu enflasyon tahminini Nisan ayında %42,8’e yükseltmişti. Gelecek yıllara ve bu yıla ilişkin bizim projeksiyonlarımız enflasyonda daha yüksek beklentilere işaret etmektedir. Bu nedenle Merkez bankasının da bu ay sonunda yayınlayacağı yılın 3. Enflasyon Raporu’nda projeksiyonlarını tekrardan yukarı yönlü olarak güncellemesini bekliyoruz.
Güncel dinamikler, ekonomi yapısı, ithal maliyetleri, geniş politika uygulamaları, enflasyon ataleti gibi konular nedeniyle enflasyonun yukarı risklerini daha önde konumlandırıyoruz. Merkez bankasının takip eden Temmuz toplantısında da faiz oranlarını yükseltmesini beklemiyoruz. Enflasyonla mücadelede halen makroihtiyati tedbirler, döviz kurlarındaki artışı telafi edecek TL bazlı finansal ürünler, dövize karşı düzenlemeler ve fiyat kontrol mekanizmaları benimsenmektedir. Fiyatların hanehalkı bütçelerini aşındırması ve ekonomide yetersiz talep şokuna neden olma şartları ise ağırlık kazanmaktadır. Böyle bir ortamda Türkiye için yüksek enflasyon, düşük büyüme hikayesi geçerli olabilir.
